ด้วยความที่คนรุ่นต่อๆ ไป จะมีอายุขัยยืนยาวกว่าคนรุ่นก่อน จึงจำเป็นต้องแบ่งชีวิตออกเป็นหลายช่วงด้วยกัน สำหรับการ เรียนรู้ทักษะ ใหม่ ๆ (upskill & reskill) สลับกับการทำงาน และการท่องเที่ยว วนเวียนกันไปอย่างนี้ จนกระทั่งเกษียณอายุ เป็นการตอบสนองแนวคิด Lifelong Learning ที่เชื่อว่าการเรียนรู้ไม่มีวันสิ้นสุด
ทั้งนี้ตามทฤษฎีทุนมนุษย์ของ แกรี่ สแตนลีย์ เบคเคอร์ นักเศรษฐศาสตร์ชาวอเมริกัน เจ้าของรางวัลโนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ ปี 1992 ซึ่งเชื่อว่าทักษะเป็นทุนเหมือนเครื่องจักร ซึ่งจำเป็นจะต้องเรียนรู้ซ้ำ เพื่อสร้างทักษะที่สามารถใช้ได้ในชีวิตจริงเป็นช่วงๆ ของชีวิต การเรียนรู้ไม่ได้จบแค่การมีใบปริญญา แต่จำเป็นจะต้องเรียนรู้อยู่เรื่อย ๆ
และทฤษฏีสัญญา ของไมเคิล สเปนซ์ นักเศรษฐศาสตร์ชาวแคนาเดียน-อเมริกัน เจ้าของรางวัลโนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ ปี 2001 เชื่อว่า ปริญญาจากสถาบันที่เข้าง่ายและจบง่าย ไม่ศักดิ์สิทธิ์เท่ากับปริญญาจากสถาบันที่เข้ายากและจบยาก เพราะอย่างน้อยพวกเขาต้องใช้ความสามารถ และความมานะอดทน ความเพียรพยายามในการเรียนจนสำเร็จ
ซึ่งการเก็บหน่วยกิตนี้มีให้เห็นในต่างประเทศ อย่างสหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย และเกาหลีใต้ เพราะเชื่อว่าการเรียนรู้ไม่มีวันสิ้นสุด หันมามองประเทศไทยเราบ้าง กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) นำโดย ศ.(พิเศษ) ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ ได้นำแนวคิดนี้มาใช้ โดยให้ชื่อว่า ‘ธนาคารหน่วยกิตการศึกษา’ (Credit Bank) ซึ่งเปิดกว้างให้มีการเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ เพื่อเก็บหน่วยกิตคล้ายคลึงกับการสะสมเงินในบัญชีธนาคาร และสามารถเรียนไปด้วย ทำงานไปด้วยได้จนชั่วชีวิต โดยไม่จำกัดอายุ และไม่มีการรีไทร์
ปัจจุบันมีสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่งของไทย ที่ออกแบบหลักสูตรเพื่อรองรับนโยบายธนาคารหน่วยกิตการศึกษา หรือ Credit Bank นี้ เพราะในสังคมไทยที่กำลังจะกลายเป็นสังคมผู้สูงวัย มีอัตราการเกิดต่ำ ทำให้ที่นั่งเรียนในมหาวิทยาลัยว่างอยู่อย่างมาก ในจำนวนนี้มีทั้งมหาวิทยาลัยในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดด้วย ซึ่ง HELLO! Education นำมาเสนอดังนี้
CU Neuron จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
มีคอร์สให้เลือกเรียนมากถึง 40 รายวิชา โดยผู้เรียนสามารถนำผลการเรียนรู้และผลลัพธ์ รวมทั้งความสามารถ และ/หรือสมรรถนะมาเทียบหน่วยกิต และสะสมในระบบคลังความรู้ดิจิทัลของ GenEd ได้ โดยไม่จำกัดอายุ คุณวุฒิของผู้เรียน สามารถลงทะเบียนเรียนและสะสมหน่วยกิตได้ตลอดชีวิต โดยไม่มีเงื่อนไขของระยะเวลาในการสะสมและระยะเวลาในการศึกษา
ผู้เรียนกำลังศึกษาหรือสำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษา กศน. ปวส. อนุปริญญา ปริญญาตรีหรือสูงกว่า หรือมีคุณวุฒิต่ำกว่าระดับมัธยมศึกษา หรือไม่มีคุณวุฒิการศึกษา แต่ต้องการเพิ่มพูนความรู้ ทักษะ เจตคติ หรือสมรรถนะเดิมที่มีอยู่ หรือต้องการพัฒนาความรู้ ทักษะ เจตคติ หรือสมรรถนะใหม่ตามความต้องการ ความสนใจ และความพร้อมของตนเอง
CMU-SMILE มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ระบบการเรียนที่ไม่มุ่งเน้นใบปริญญา แต่สามารถสะสมใน Credit Bank ของมหาวิทยาลัย และสามารถเทียบโอนเพื่อปริญญาได้ในอนาคต มี 2 รูปแบบคือ
SMI : School of Multi/Inter-disciplinarity หลักสูตรพหุวิทยาการ สหวิทยาการที่บูรณาการความรู้ ความเชี่ยวชาญศาสตร์จากหลายคณะ/วิทยาลัย ตลอดจนพัฒนาสู่หลักสูตร ที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนเลือกเรียนตามความสนใจ
ส่วนการเรียนในรูปแบบการศึกษาตลอดชีวิต (LE) สามารถสะสมหน่วยกิตผ่านระบบ CMU-Credit Bank และเลือกรับการรับรองได้ 2 แบบ นั่นคือ non-degree credits ซึ่งเป็นใบประกาศนียบัตรรับรองสมรรถนะ หรือ degree credits เพื่อรับปริญญาบัตร
Non-age Group-KMUTT มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี พร้อมเปิดให้ เรียนรู้ทักษะ
ส่งเสริมและสนับสนุนให้บุคคลภายนอก มีโอกาสเพิ่มพูนความรู้ สามารถนำไปพัฒนางานและวิชาชีพ เป็นรายวิชา กลุ่มวิชา หรือหลักสูตรฝึกอบรมที่ทางมหาวิทยาลัยจัดขึ้น
ซึ่งจะประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์เข้าศึกษา ผ่านเว็บไซต์ admission.kmutt.ac.th เมื่อเรียนแล้วสามารถสะสมหน่วยกิตใน Credit Bank ได้ 5 ปี เมื่อเรียนหรือฝึกอบรมครบตามแผนแล้ว จะได้รับใบรับรองผลการศึกษา หรือวุฒิบัตรเท่านั้น
หากผู้เรียนมีความประสงค์จะโอนผลการเรียนแบบบุคคลภายนอกระดับบัณฑิตศึกษา เข้าสู่ระบบการศึกษาของมหาวิทยาลัย เพื่อรับปริญญา สามารถโอนผลการเรียนได้ใน 5 ปี นับจากวันที่ลงทะเบียนเรียนรายวิชานั้น มีให้เลือกเรียนทั้งระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก
KKBS LLL มหาวิทยาลัยขอนแก่น
หลักสูตรการจัดการศึกษาตลอดชีวิตแบบสะสมหน่วยกิต (Credit Bank) เรียนปริญญาโทล่วงหน้า กับหลักสูตรบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต วิชาเอกการจัดการ ผู้ประกอบการ พาณิชย์และนวัตกรรม ให้นักศึกษาปริญญาตรีสามารถเรียนปริญญาโทล่วงหน้าได้อย่างต่อเนื่อง โดยใช้เวลาน้อยลง ซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ที่สนใจสามารถพัฒนาศักยภาพ เพื่อเป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่ (New Entrepreneur) และการสร้าง Startup พร้อมรับประกาศนียบัตร สามารถนำไปเทียบโอนปริญญาบัตรในระดับปริญญาโท หลักสูตรบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต วิชาเอกการจัดการ ผู้ประกอบการพาณิชย์และนวัตกรรม คณะบริหารธุรกิจและการบัญชี
ผู้เรียนต้องศึกษาระดับม.4-6 หรือเทียบเท่าในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือมีคะแนนเฉลี่ยสะสมไม่น้อยกว่า 2.5 ในเทอมปลายของม.4 จนถึงม.6 หรือเทียบเท่า ในวันก่อนยื่นสมัคร และมีเอกสารรับรองความประพฤติจากอาจารย์ประจำชั้น และได้รับคัดเลือกจากโรงเรียนต้นสังกัด
Pre-degree Program มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
เปืดโอกาสให้นักเรียนชั้นม.4-6 หรือเทียบเท่า ลงทะเบียนเรียนปริญญาตรีล่วงหน้า เมื่อเรียนครบตามเกณฑ์แล้ว สามารถทำการเทียบโอนหน่วยกิตจากธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) เพื่อเรียนต่อ โดยไม่จำเป็นต้องเรียนวิชาเหล่านั้นอีก ทำให้ผู้เรียนสามารถเรียนจบได้เร็วขึ้น และยังสามารถ เรียนรู้ทักษะ ใหม่ๆ ที่ต้องการได้อีกด้วย
การเรียนในโครงการนี้ไม่มีข้อผูกมัดหรือข้อบังคับใด ๆ ทั้งสิ้น และไม่จำเป็นต้องศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยกรุงเทพก็ได้ ซึ่งจะได้ประกาศนียบัตรรับรองทักษะต่อไป หรือสนใจจะเรียนต่อในคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ก็สามารถเทียบโอนหน่วยกิตได้ภายในเวลา 5 ปี นับจากวันที่ผู้เรียนเรียนโมดูลนั้นจบ
โครงการบริการการเรียนการสอนระดับอุดมศึกษา ประเภทเก็บสะสมหน่วยกิตจากคอร์สอบรมระยะสั้น ที่สามารถโอนเทียบปริญญาตรีเมื่อศึกษาครบตามหลักสูตร (ปริญญาตรีวันเสาร์-วันอาทิตย์) มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
กลุ่มเป้าหมายของโครงการนี้ ก็คือกลุ่มผู้ที่ทำงานแล้ว นิสิตนักศึกษาที่เรียนสาขาอื่น แต่ต้องการเพิ่มพูนความรู้ด้านบริหารธุรกิจ เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ร่วมกับศาสตร์ของตนเอง นักเรียนหรือผู้ที่ยังไม่สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมปลาย หรือผู้สนใจทั่วไป
โดยเปิดรับสมัครระดับปริญญาตรีและประกาศนียบัตร โดยใช้การเรียนการสอนแบบ BLOCK COURSE หรือเรียนวิชาเดียวกันต่อเนื่องจนจบ และใช้เวลาเรียนแต่ละวิชา 5 สัปดาห์ในวันเสาร์หรือวันอาทิตย์อย่างต่อเนื่อง
ผู้เรียนสามารถเลือกเรียนที่ห้องเรียน ในมศว.ประสานมิตร หรือเรียนออนไลน์พร้อมกัน หรือย้อนหลังผ่านสื่อดิจิทัลที่สถาบันจัดบริการให้ โดยจะสอนตลอดทั้งปีไม่มีหยุด จึงใช้เวลาน้อยกว่าการเรียนตามปกติ
ในการเรียนเพื่อรับประกาศนียบัตรรายวิชา ไม่กำหนดคุณสมบัติขั้นต่ำ ส่วนการเรียนเพื่อรับวุฒิการศึกษาปริญญาตรี ผู้เรียนต้องจบการศึกษาเทียบเท่าม.6 อย่างสมบูรณ์ ในวันที่จะขึ้นทะเบียนจบการศึกษา
ธนาคารหน่วยกิตการศึกษา น่าจะเป็นทางออกใหม่สำหรับคนไทยไม่จำกัดวัย ให้ได้เรียนรู้กันไปชั่วชีวิต
ที่มา : salika.co; chulatutor.com; tdri.or.th