สัมผัสมนต์เสน่ห์พม่ากับหม่อมหลวงภูมิใจ ชุมพล

“บางครั้งการเดินทางผจญภัยไปในโลกกว้าง กลับกลายเป็นการเดินทางเพื่อสำรวจจิตใจของตนเอง” หนึ่งประโยคสั้นๆ ที่เป็นจุดเริ่มต้นทริปเยือนประเทศเพื่อนบ้าน ของคุณปุ๊ม-ม.ล.ภูมิใจ ชุมพล ซึ่งคุณปุ๊มได้แชร์ความประทับใจในพิธีสรงน้ำพระมหามัยมุนีของชาวพม่าให้ฟังผ่านตัวหนังสือว่า

แม้อากาศจะหนาวเย็น แต่พุทธศาสนิกชนเมืองมัณฑะเลย์ก็ไม่ย่อท้อต่อการเดินมาร่วมพิธีสรงน้ำพระมหามัยมุนี พระพุทธรูปปางมารวิชัยทรงเครื่องทองคำประดับเพชรพลอย สร้างขึ้นตั้งแต่เมื่อปี พ.ศ. 689 ที่เชื่อกันว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีชีวิต และจะต้องทำพิธีล้างพระพักตร์ แปรงพระทนต์ถวายอย่างเต็มรูปแบบในทุกๆ เช้า โดยพิธีนี้จะเริ่มต้นตอนรุ่งสางของทุกๆ วัน และจะมีคนจำนวนหลายร้อยคนไปออกันอยู่ที่ประตูทางเข้าวิหารของวัดพยาจี ตั้งแต่ตอนตีสามครึ่ง พอประตูเปิดก็พากันกรูเข้าไปหาที่นั่งในวิหาร เพื่อรอให้ท่านเจ้าอาวาสมาเริ่มพิธี บ้างสวดมนต์ บ้างนั่งทำสมาธิ ตามแรงศรัทธา ซึ่งสำหรับผมแล้ว รู้สึกได้ถึงความศักดิ์สิทธิ์ของพุทธบารมี และพิธีกรรมซึ่งเป็นเครื่องหมายแห่งการชำระล้างกิเลสทั้งปวง

^{พิธีล้างพระพักตร์ แปรงพระทนต์พระพุทธรูปทองคำ ‘พระมหามัยมุนี’ (ซ้าย) , ความละเอียดอ่อนช้อยของงานแกะสลัก (ขวา)}

ในบริเวณรอบๆ ลานวัดแห่งนี้มีสิ่งของที่น่าสนใจ คือกลุ่มเทวรูปขอมโบราณที่กองทัพแห่งกรุงศรีอยุธยาเคยไปยึดมาจากนครวัด และกองทัพพม่าได้ขนจากกรุงศรีอยุธยามาไว้ที่นี่อีกต่อหนึ่งตั้งแต่ครั้งกรุงแตก ที่ยังหลงเหลืออยู่ในวัดนี้นั้นนับว่าเป็นส่วนน้อยจากที่เคยมีอยู่เดิม รวมถึงงานแกะสลักที่ละเอียดอ่อนช้อยที่ช่างสมัยก่อนได้ถ่ายทอดเรื่องราวโดยจารึกผ่านฝาผนัง ประตู และหน้าต่าง

ส่วนอีกหนึ่งเหตุการณ์ประทับใจที่พุกาม ซึ่งคุณปุ๊มลืมไม่ลงก็คือพิธีสวดมนต์ที่พระเจดีย์ชเวซานดอว์

^{พระเจดีย์ชเวซานดอว์}

ที่นี่คือจุดชมพระอาทิตย์อัสดงที่ได้ชื่อว่างดงามที่สุดแห่งหนึ่งในพุกาม แต่เมื่อไปถึงผมกลับไม่ได้สนใจกับวิวใดๆ เลย เพราะที่นั่นกำลังมีพิธีสวดมนต์ข้ามคืน ซึ่งจัดขึ้นเป็นครั้งแรก และครั้งนี้ครั้งเดียวโดยครอบครัวชาวพม่าครอบครัวหนึ่ง หลังจากพระอาทิตย์ตกดินก็มีการจุดประทีปร่วมหมื่นดวง ภายในวิหารเคียงข้างพระเจดีย์ มีพระสงฆ์และแม่ชีเริ่มสวดมนต์ด้วยพระคาถาบาลีอันศักดิ์สิทธิ์ และเป็นเช่นนี้ไปตลอดทั้งคืน

^{พิธีจุดประทีปและสวดมนต์บูชาพระที่จัดขึ้นเป็นครั้งแรกโดยครอบครัวชาวพุกามครอบครัวหนึ่ง}

ที่แปลกใจไปก็คือยิ่งดึกเท่าไหร่ผู้คนก็ยิ่งหลั่งไหลมาร่วมพิธีสวดมนต์มากยิ่งขึ้น แสงประทีปนับหมื่นดวงส่องสว่าง ทำให้พระเจดีย์โบราณยิ่งดูสว่างไสวอยู่ท่ามกลางความมืดมิด ผมยังสังเกตอีกว่า ผู้คนที่ทยอยกันมาร่วมพิธีในคืนนั้น ทุกคนล้วนมีหน้าตาที่สะสวยดูดีหมดจด ไม่ว่าจะเป็นผู้ใหญ่หรือเด็ก ผู้ชายหรือผู้หญิง ถือเป็นค่ำคืนแห่งมิตรภาพที่คนต่างถิ่นต่างแดนได้มาทำความรู้จักกันในสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้