Home > Royalty > เปิดภาพความสมพระเกียรติของพระเมรุมาศตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4

พระเมรุมาศและพระเมรุ เป็นสถาปัตยกรรมชั่วคราวหรือเฉพาะกิจที่สร้างขึ้น ณ ใจกลางเมือง พระเมรุหมายถึง ภูเขาใหญ่ ซึ่งก็คือเขาพระสุเมรุหรือเขาสัตตบริภัณฑ์ อันประกอบด้วย เขายุคลธร เขาอิสินธร เขากรวิก เขาสุทัศนะ เขาเมนิธร เขาวนิตกะ และเขาอัสกัน ตามความเชื่อในโลกสัณฐานที่ถ่ายทอดจากพระคัมภีร์พระพุทธศาสนา การสร้างพระเมรุมาศก็คือ การจำลองเขาพระสุเมรุอันเป็นภพภูสวรรค์  

พระเมรุมาศคือการคลุมทับพระเมรุทองที่อยู่ภายใน ใช้ในพระราชพิธีพระบรมศพของพระมหาษัตริย์ พระอัครมเหสี พระราชชนนี พระบวรราชเจ้า และพระยุพราช เป็นต้น โดยงานพระเมรุมาศในสมัยรัตนโกสินทร์แบ่งออกเป็น 2 ช่วงคือ ช่วงแรกนับตั้งแต่รัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 4  และช่วงที่ 2 คือรัชกาลที่ 5  เป็นต้นมา โดยลักษณะของพระเมรุมาศที่เคยสร้างมามีรอยู่ 2 แบบ คือ พระเมรุมาศทรงปราสาท และพระเมรุมาศทรงบุษบก

พระเมรุมาศทรงปราสาทสืบทอดรูปแบบจากสมัยกรุงศรีอยุธยา เป็นอาคารที่มีรูปลักษณ์อย่างปราสาท โดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายที่มีการจัดสร้างพระเมรุมาศอย่างเต็มรูปแบบตามโบราณราชประเพณี สูงถึง 100 เมตร ซึ่งใช้เวลาในการสร้างตั้งแต่พระองค์สวรรคต พ.ศ. 2411 แต่สร้างเสร็จใน พ.ศ. 2413 เพราะต้องเกณฑ์ไม้จากหัวเมืองทั้งหลาย คัดเอาแต่ต้นที่มีขนาดใหญ่สูงตามต้องการ แล้วชักลากออกจากป่า ล่องมาตามแม่น้ำ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทำถวายพระบรมราชชนก แต่ทรงเห็นถึงความยากลำบากของพระเมรุแบบนี้ จึงทรงให้งดธรรมเนียมการสร้างพระเมรุมาศขนาดใหญ่เช่นนี้ตั้งแต่งานพระบรมศพพระองค์เอง

พระเมรุมาศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทำถวายสมเด็จพระบรมราชชนก เป็นพระเมรุมาศขนาดใหญ่ตามแบบโบราณองค์สุดท้าย มีความสูงกว่าร้อยเมตร

พระเมรุมาศทรงบุษบก คือพระเมรุมาศที่สร้างบนพื้นราบ ดัดแปลงอาคารทรงปราสาทเป็นเรือนบุษบก ขยายพระเมรุทองในปราสาทที่เป็นเรือนบุษบกบัลลังก์ให้ใหญ่ขึ้นเพื่อถวายพระเพลิง ตั้งเบญจาพระจิตกาธานรับพระโกศพระบรมศพ รูปแบบที่ใช้กันจนถึงปัจจุบัน มีใช้เป็นครั้งแรกในงานพระบรมศพรัชกาลที่ 5 ซึ่งมีพระราชดำริตั้งแต่ยังมีพระชนมชีพว่า พระราชพิธีพระบรมศพแบบโบราณนั้นยังทำความเดือดร้อนแก่พสกนิกรจึงทรงให้ยกเลิก ดังนั้นเมื่อสวรรคต องค์รัชทายาท ก็คือ รัชกาลที่ 6 จึงสนองพระราชดำริของพระบรมราชชนกได้ลดทอนการก่อสร้างลง แต่ยังคงไว้ซึ่งพระเกียรติยศ และปรับให้เข้าแก่กาลสมัย อันเป็นหลักยึดสืบมาจนถึงทุกวันนี้

พระเมรุมาศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระเมรุมาศทรงมณฑปแวดล้อมด้วยเมรุมาศทั้ง 4

พระเมรุมาศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงออกแบบ

พระเมรุมาศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร

พระเมรุมาศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

……………………………………………………………………………….

Cr. จากหนังสือเฉลิมพระกัลยาณเกียรติ ธงทอง จันทรางศุ และ Charnnarong Porndilokrat

Tags
royalty
Never miss an update

Subscribe to our newsletter to get the latest updates.

No Thanks
You’re all set

Thank you for your subscription.